Tính cách con người ngày nay thường nông cạn, nhất thời. Vì sống trong một thế giới ồn ào cô đơn, chúng ta thiếu chiều sâu nội tâm, sợ bị đào thải ra bên lề cuộc đời. Do vậy, không cần suy nghĩ, ta cứ bất chấp mà sống theo “meme” (các trào lưu đang được truyền thông phát tán). Khi cả đám đang “đú trend” mà ta lớ ngớ không hiểu thì đúng là lạc lõng lỗi thời. Lúc các ông chồng đang vội vàng mua quà ngày phụ nữ, thanh niên nào thờ ơ với nó sẽ bị xem là thiếu tình yêu. Ngay cả khi đám “trẻ trâu” đi bão ăn mừng chiến thắng túc cầu thì rất nhiều người ở nhà cảm thấy mình có lỗi với quê hương. Chẳng lạ gì các học sinh dù được nghỉ hè ở miền quê thanh bình, tung tăng với thiên nhiên hoa bướm, nhưng luôn khó chịu tức bực, bởi lẽ khi ấy, những đứa trẻ khác cùng lớp đang ở “Sing” ở “Mã”. Trẻ em thiếu hiểu biết thì buồn tủi đã đành, ở đây phụ huynh thiếu bản lãnh nên cũng rơi vào trạng thái căng thẳng như con  mình. 

Cũng vì hời hợt chạy theo “meme” nên nhiều người buồn khổ vì họ chưa được đi du lịch Châu Âu, không có cơ hội làm một vòng Châu Á, hoặc đơn giản chỉ là chưa được nếm thử món “không thể thiếu khi đến Sài Gòn” như phở Tàu Bay, hay ra Hội An mà chưa cầm trên tay ổ bánh mì Phượng. Nam thanh nữ tú xa quê hương nhớ mẹ hiền đã lâu, hoạ hiếm được ở nhà bên mẹ lại cứ cắm cúi lên mạng xem mình có bỏ lỡ trò vui nào với bạn bè không. Có khi mẹ già lúi húi cặm cụi làm món mà đứa con ưa thích xong rồi, nhưng với một cuộc gọi, con vội phóng ngay tới điểm hẹn, chỉ để cùng nhau gật gù theo một loại nhạc “cà giựt cà khịa” nói về bạc tình, đồng tính, thiên binh. 

Hàng ngũ trí thức lẽ ra phải gánh lấy sứ mạng “thức tỉnh xã hội”, thì chỉ biết cầu lợi cho bản thân. Chiều sâu nội tâm của họ được tính từ miệng tới bao tử, nên sự khôn ngoan xoay quanh “vỗ bụng nghe tiếng dạ dày”. Với chức vụ cao, họ ngồi mát ăn bát vàng, gia sản vật chất tăng đều đặn như nước vào thành phố. Tiếng nói quan trọng của họ đóng góp để giải quyết bài toán xã hội chẳng hơn gì các anh đá gà ao làng. Sau khi đã thắng thua, chúng phán như thánh rằng tại sao con này thua, con kia thắng. Cũng thế, mỗi mùa mưa đến, các bậc trí giả từ phòng họp trên cao quan sát người dân bơi lội trên phố rồi viết báo cáo “thực trạng ngập lụt ở thành phố, nguyên nhân và giải pháp”. Dựa vào đó, vị quan chức đầu ngành dõng dạc phán: “chấm dứt tình trạng ngập lụt trong quý ba, chậm nhất quý bốn”. Mọi người vỗ tay tán thưởng dù không biết quý bốn của năm nào. 

Cũng vì hời hợt cả tin, đám đông ủng hộ hay tẩy chay ai đó quá dễ dàng mà không cần tìm hiểu thực hư. Một nghệ sĩ có giọng hát trong, tấu hài giỏi, khuôn mặt đẹp, thì không hẳn loại mỹ phẩm họ quảng cáo là thật, thuốc họ bán là công hiệu, hay tiền qua tay họ sẽ đến đúng nơi mình mong muốn. Cũng thế, nếu có ngưỡng mộ, yêu mến một tu sĩ vì hy sinh của vị ấy cho công ích trong quá khứ, thì cũng đừng vì thế mà vội vàng công kích xúc phạm những người liên quan trong một vấn đề khác sau này. Quả thật, mọi chuyện đau lòng về lừa gạt, lạm dụng thường dễ dàng xảy ra ở những nơi tin tưởng mù quáng nông cạn. 

Thận trọng là con trưởng của sự khôn ngoan. 

Lm. Phêrô Nguyễn Đức Thắng

GP Long Xuyên