của Đức Hồng Y Giovanni Battista Re, Niên trưởng Hồng Y đoàn

Trong quảng trường Thánh Phêrô uy nghiêm này, nơi Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhiều lần cử hành Thánh Lễ và chủ sự các cuộc gặp gỡ trong suốt 12 năm qua, giờ đây chúng ta quây quần cầu nguyện bên thi hài của ngài với lòng đau buồn, nhưng được nâng đỡ bởi niềm tin vững chắc vào sự sống đời sau. Đức tin này đảm bảo với chúng ta rằng đời người không kết thúc nơi phần mộ, nhưng trong nhà Cha trên trời, nơi hạnh phúc vĩnh cửu không bao giờ tàn lụi.

Xin chào và chân thành cảm ơn sự hiện diện của tất cả quý vị. Với tấm lòng trân trọng, tôi xin gửi lời chào mừng và lời tri ân sâu sắc đến các nguyên thủ quốc gia, các thủ tướng, các phái đoàn chính thức từ nhiều quốc gia đã đến đây để bày tỏ tình yêu thương, lòng tôn kính và sự ngưỡng mộ đối với vị Giáo Hoàng đã rời xa chúng ta.

Những biểu hiện tình cảm và sự đồng hành dạt dào trong những ngày qua, kể từ khi ngài về với Chúa, cho thấy triều đại Giáo Hoàng sâu sắc của Đức Thánh Cha Phanxicô đã chạm đến trí óc và con tim của chúng ta.

Hình ảnh cuối cùng của ngài sẽ mãi khắc sâu trong mắt và tim của chúng ta. Đó là vào Chúa Nhật Phục Sinh vừa qua, dù sức khỏe suy yếu, Đức Thánh Cha vẫn muốn ban phép lành từ ban công của Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô. Rồi ngài xuống quảng trường trên xe mui trần để chào đám đông tín hữu trong lễ Phục Sinh.

Giờ đây, qua lời cầu nguyện, chúng ta muốn phó thác linh hồn của vị Giáo Hoàng kính yêu cho Chúa, để Người ban cho ngài hạnh phúc vĩnh cửu trong ánh sáng và vinh quang của tình yêu bao la.

Lời Chúa trong Tin Mừng hôm nay soi sáng và dẫn dắt chúng ta. Khi Chúa Giêsu hỏi vị Tông Đồ trưởng: “Này anh, anh có yêu mến Thầy hơn các anh em này không?”

Ông Phêrô đã đáp lại một cách chân thành: “Thưa Thầy, Thầy biết rõ mọi sự, Thầy biết con yêu mến Thầy.”

Và Chúa Giêsu đã trao cho ngài sứ mạng cao cả: “Hãy chăm sóc chiên của Thầy.”

Đây là nhiệm vụ trường tồn của Phêrô và các người kế vị, một sứ vụ yêu thương theo gương Thầy Chí Thánh, Đấng đến không phải để được phục vụ, nhưng để phục vụ và hiến mạng sống làm giá chuộc cho nhiều người.

Dù những ngày cuối đời yếu đuối và đau đớn, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chọn con đường dấn thân đến hơi thở cuối cùng. Ngài đã bước theo chân Chúa Giêsu, Đấng yêu thương đoàn chiên đến nỗi hy sinh mạng sống. Ngài đã làm điều đó với sức mạnh và bình an, luôn gần gũi với đoàn chiên là Giáo Hội của Chúa. Khi nhớ lời Chúa Giêsu được Thánh Phaolô trích dẫn: “Cho thì có phúc hơn là nhận.”

Khi Hồng Y Jorge Bergoglio được mật nghị bầu làm Giáo Hoàng, kế vị Đức Bênêđictô XVI vào ngày 13 tháng 3 năm 2013, ngài đã có nhiều năm sống đời tu sĩ trong Dòng Tên và đặc biệt được tôi luyện bởi 21 năm phục vụ tại Tổng Giáo phận Buenos Aires với các vai trò là giám mục phụ tá, giám mục phó, và sau đó là tổng giám mục.

Việc ngài chọn danh hiệu Phanxicô đã ngay lập tức thể hiện một chương trình và phong cách mà ngài muốn định hình cho triều đại Giáo Hoàng của mình, lấy cảm hứng từ tinh thần của Thánh Phanxicô Assisi. Ngài giữ nguyên cá tính và phong cách lãnh đạo mục tử của mình, đồng thời khẳng định mạnh mẽ về cách điều hành Giáo Hội.

Ngài thiết lập mối liên hệ trực tiếp với từng con người và từng cộng đồng, luôn mong muốn gần gũi với mọi người, đặc biệt quan tâm đến những người gặp khó khăn, những người nghèo nhất, những người bị gạt ra bên lề xã hội. Ngài là một vị Giáo Hoàng giữa lòng dân chúng với trái tim rộng mở, đồng thời là một vị Giáo Hoàng nhạy bén với những điều mới mẻ trong xã hội và những gì Chúa Thánh Thần khơi dậy trong Giáo Hội.

Với ngôn ngữ đặc trưng, giàu hình ảnh và ẩn dụ, ngài luôn tìm cách chiếu tỏa ánh sáng Tin Mừng vào những vấn đề của thời đại. Ngài đưa ra những câu trả lời giữ vững đức tin và khích lệ người tín hữu sống niềm tin giữa những thách thức và nghịch lý của thời đại đang chuyển mình. Đây là thời đại mà ngài thường gọi là “thay đổi thời đại.”

Ngài có sự giản dị và cách tiếp cận gần gũi với tất cả mọi người, kể cả những người xa rời Giáo Hội. Với lòng nhân ái và sự thấu cảm sâu xa trước những bi kịch của thời đại, Đức Thánh Cha Phanxicô đã thực sự chia sẻ những âu lo, những đau khổ và hy vọng của thời toàn cầu hóa.

Ngài dành trọn cuộc đời mình để an ủi và khích lệ bằng một sứ điệp có khả năng chạm đến trái tim con người một cách trực tiếp và mạnh mẽ. Ơn đặc sủng chào đón và lắng nghe của ngài, cùng với phong cách ứng xử phù hợp với nhịp sống hiện đại, đã chạm đến biết bao con tim, khơi dậy những năng lực tinh thần và đạo đức.

Ưu tiên của ngài là loan báo Tin Mừng với dấu ấn truyền giáo rõ nét, lan tỏa niềm vui Phúc Âm. Đây chính là tựa đề của Tông Huấn đầu tiên: Niềm Vui Tin Mừng.

Một niềm vui tràn đầy tin tưởng và hy vọng cho những ai phó thác nơi Chúa.

Sợi chỉ đỏ xuyên suốt sứ vụ của ngài là niềm xác tín rằng Giáo Hội là ngôi nhà cho mọi người, một ngôi nhà luôn mở cửa. Ngài thường ví Giáo Hội như một “bệnh viện dã chiến” sau trận chiến, nơi có nhiều người bị thương.

Một Giáo Hội quyết tâm chăm sóc những vấn đề của con người và những nỗi đau làm rạn nứt thế giới hôm nay. Một Giáo Hội có khả năng cúi xuống trên mỗi người, bất kể tín ngưỡng hay hoàn cảnh, để chữa lành những vết thương.

Vô số những cử chỉ và lời kêu gọi của ngài dành cho những người tị nạn và di dân. Ngài cũng không ngừng nhấn mạnh việc hành động vì người nghèo. Thật ý nghĩa khi chuyến tông du đầu tiên của ngài là đến Lampedusa, hòn đảo biểu tượng cho bi kịch di cư với hàng ngàn người chết đuối trên biển.

Cũng như chuyến thăm Lesbos cùng với Đức Thượng Phụ Đại Kết và Đức Tổng Giáo Mục Athens, hay Thánh Lễ tại biên giới Mexico và Hoa Kỳ trong chuyến tông du đến Mexico.

Trong 47 chuyến tông du đầy vất vả, lịch sử sẽ mãi ghi nhớ chuyến đi đến Iraq năm 2021, một hành trình đầy rủi ro. Chuyến viếng thăm khó khăn ấy như một liều thuốc xoa dịu vết thương của người dân Iraq, những người đã phải chịu nhiều đau khổ dưới bàn tay tàn bạo của IS.

Đây cũng là chuyến đi quan trọng cho đối thoại liên tôn, một khía cạnh nổi bật trong sứ vụ của ngài. Với chuyến tông du năm 2024 đến bốn quốc gia châu Á và Thái Bình Dương, ngài đã đến những vùng xa xôi nhất của thế giới.

Đức Thánh Cha Phanxicô luôn đặt Tin Mừng và lòng thương xót làm trung tâm, nhấn mạnh rằng Thiên Chúa không bao giờ mệt mỏi tha thứ, Người luôn tha thứ cho bất cứ ai biết sám hối và quay về. Vì vậy, ngài đã khởi xướng Năm Thánh Lòng Thương Xót ngoại thường để khẳng định lòng thương xót là trái tim của Tin Mừng.

Lòng thương xót và niềm vui Tin Mừng là hai từ khóa trong triều đại Giáo Hoàng của ngài. Trái ngược với “văn hóa vứt bỏ,” ngài nói về văn hóa gặp gỡ và liên đới. Chủ đề về tình huynh đệ xuyên suốt triều đại của ngài với âm hưởng mạnh mẽ trong Thông Điệp Fratelli Tutti. Ngài muốn khơi dậy khát vọng toàn cầu về tình huynh đệ, vì tất cả đều là con của cùng một Cha.

Năm 2019, trong chuyến thăm Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, ngài đã ký văn kiện về tình huynh đệ nhân loại vì hòa bình thế giới và chung sống, nhấn mạnh nguồn gốc chung từ Thiên Chúa.

Với Tông Thư Laudato Si’, ngài đã kêu gọi mọi người ý thức trách nhiệm với ngôi nhà chung của chúng ta, rằng không ai được cứu một mình.

Trong những năm qua, với bao cảnh tan thương và chết chóc, Đức Thánh Cha Phanxicô không ngừng lên tiếng kêu gọi hòa bình và theo lương tri, thúc đẩy đối thoại chân thành để tìm giải pháp.

Bởi vì, như ngài nói, chiến tranh chỉ mang lại chết chóc, sự hủy diệt nhà cửa, bệnh viện và trường học. Chiến tranh luôn để lại cho thế giới tồi tệ hơn trước. Đó là một thất bại đau đớn và bi thảm.

“Xây cầu, đừng xây tường” là lời nhắn nhủ của ngài, được nhắc đi nhắc lại.

Sứ vụ đức tin, với tư cách là người kế vị Thánh Phêrô, luôn gắn liền với sứ vụ phục vụ con người trong mọi chiều kích. Trong sự hiệp thông thiêng liêng với toàn thể Giáo Hội, giờ đây chúng ta cùng cầu nguyện cho Đức Thánh Cha Phanxicô, để Chúa đón nhận ngài vào vòng tay yêu thương vô biên của Người.

Đức Thánh Cha Phanxicô thường kết thúc các bài diễn văn và cuộc gặp gỡ bằng lời nhắn: “Xin anh chị em đừng quên cầu nguyện cho tôi.”

Giờ đây, kính thưa Đức Thánh Cha yêu quý, chúng con xin ngài cầu nguyện cho chúng con. Và từ thiên đàng, xin ngài chúc lành cho Giáo Hội, cho Roma, và cho toàn thế giới, như ngài đã làm từ ban công Vương Cung Thánh Đường này vào Chúa Nhật vừa qua.

Vòng tay cuối cùng của ngài ôm trọn dân Chúa và cả nhân loại, những người đang tìm kiếm chân lý với tấm lòng chân thành và giữ cao ngọn đuốc hy vọng.

Lm. Anmai, CSsR ghi lại từ video Thánh Lễ an táng của Đức Thánh Cha Phanxicô