Hình minh họa: Con voi trong phòng

Tất cả chúng ta đều có trong mình một hình thức bạo lực cần được xử lý và kiềm chế. Nhà tâm lý học Jacques Arènes nhấn mạnh, nếu chúng ta không thành công, chúng ta sẽ tiếp tục phủ nhận mọi thứ liên quan đến toàn bộ cuộc sống của chúng ta.

Trong bài viết về những quyển sách của Harlan Coben, tôi có nêu lên vấn đề sức nặng của quá khứ. Các sự kiện gần đây minh họa theo một cách vô cùng bi thảm, chiều kích khác của sức nặng này. Những bất hạnh của Ukraine cho chúng ta thấy quá khứ không phải lúc nào cũng kết thúc như chúng ta mong muốn. Sự ngây thơ của chúng ta thích nghĩ nên khép lại như vậy. Chỉ cần mong muốn và lật sang trang. Nhưng quá khứ không chỉ được tạo ra bởi những vết thương cần được xác định hay sửa chữa.

Hơn nữa, ngay cả với những chấn thương này, rõ ràng là không đơn giản như vậy. Nhưng quá khứ cũng được tạo ra từ những giấc mơ đế chế, khao khát kiểm soát và chiếm hữu. Những giấc mơ – dù không thực tế hoặc không thể chấp nhận – và những thống trị bị mất là nguồn gốc không ngừng của cay đắng hoặc trả thù. Tôi đã gặp những người tuyệt vọng vì họ không thành công theo mẫu mực như họ mong muốn, những điều họ không thể có được. Sau đó, họ đổ lỗi cho chính họ và cho toàn thế giới. Kết quả thường là cay đắng, đôi khi là bạo lực.

Bạo lực là một phần phi lý

Ông Jean Bergeret, nhà phân tâm học đương đại công nhận có một loại bạo lực cơ bản ở trong tất cả chúng ta, và cũng ở trung tâm xã hội, bạo lực tự nó là “trung lập”, cần phải thuần hóa và văn minh hóa nó. Chúng ta có chấp nhận bạo lực này và đơn thuần “nhìn thấy” nó không? Chúng ta đừng quên sức mạnh của phủ nhận: trong trường hợp này, phủ nhận sức nặng của quá khứ là ấu trĩ, phủ nhận bạo lực có hàng bao thế kỷ, bạo lực giữa con người với nhau, bạo lực giữa các dân tộc với nhau và dấu vết của những công việc dở dang bạo lực để lại. Tất nhiên, phi lý của một kẻ chuyên quyền chẳng làm được gì, nhưng phi lý là một khía cạnh của bạo lực.

Chúng ta không nhất thiết phải tham chiến vì chúng ta chắc chắn mình thắng. Chúng ta phải chuẩn bị cho sự bất hợp lý này, đôi khi xảy ra với chúng ta trong cuộc sống hàng ngày ở quy mô rất nhỏ, nhưng lại lan rộng một cách hoang dã trên quy mô hành tinh. Để chuẩn bị, không phải cam chịu nó, nhưng thực tế nhận thức bạo lực đang nổi lên hay đang lắng xuống, bạo lực này một phần là phi lý. Bạn phải biết cách nhận ra nó, hiểu được các lý do, ít nhiều rõ ràng và nhất là không bỏ chạy.

Có can đảm hành động

Gần đây có nhiều người trích dẫn thành ngữ tiếng Anh “một con voi trong phòng”. Khi nói có “một con voi trong phòng”, có nghĩa có một vấn đề ai cũng thấy, nhưng không ai dám nói. Đây là hình thức từ chối tinh vi nhất. Chúng ta thấy và chúng ta không muốn thấy. Chúng ta không thích nhìn “con voi này” khi nó đe dọa hoặc khi chúng ta không biết làm gì với nó.

Phủ nhận đôi khi vì thiếu can đảm, trên thực tế liên quan chính xác đến các quyết định phải có. Trong một bối cảnh khác, trường hợp các lạm dụng mà chúng ta đã nói nhiều về Giáo hội, cần hiểu rằng lòng dũng cảm và kiên trì thường không đặc trưng nơi nạn nhân – chẳng hạn trong các vụ lạm dụng ở gia đình – và chắc chắn còn ít thấy hơn trong các thể chế. Trước khi có dũng cảm để hành động, trước hết bạn phải có dũng cảm để nhìn. Có vẻ như chúng ta chấp nhận nhìn con voi dẫm nát chân chúng ta. Cũng hơi muộn…

lavie.fr, Jacques Arenes, 2022-03-01

Marta An Nguyễn dịch

Nguồn: Phanxico.vn