Trong buổi tiếp kiến sáng
thứ Tư ngày 11/1/2023 Đức Thánh Cha đã bắt đầu loạt bài giáo lý mới về chủ đề
“Lòng say mê loan báo Tin Mừng: lòng nhiệt tâm tông đồ của người tín hữu”. Ngài
nói rằng việc hân hoan loan báo Tin Mừng cho đến tận cùng trái đất là một chiều
kích sống còn đối với Giáo hội, mọi người bắt đầu từ môi trường của chính mình,
không phải bằng cách chiêu dụ tín đồ nhưng bằng sự thu hút, như Đức Biển Đức
XVI đã dạy.
Bài giáo đầu tiên về
chủ đề nhiệt tâm loan báo Tin Mừng được Đức Thánh Cha trình bày có tựa đề “Ơn
gọi tông đồ”, trong đó Đức Thánh Cha dựa trên đoạn Tin Mừng (9,9-13) thuật lại
ơn gọi của thánh Mát-thêu để suy tư về ba điểm chính:
Tất cả bắt đầu khi Chúa
Giê-su nhìn thấy một người đàn ông, ông Mát-thêu, và Chúa không phán xét ông vì
những gì ông đã làm - ông là người thu thuế - mà vì thực tại sâu thẳm của con
người ông, về các đức tính và khuyết điểm của ông.
Khi được Chúa gọi, ông
Mát-thêu đã đứng dậy, từ bỏ địa vị quyền thế và những thứ đảm bảo của mình, để
sẵn sàng phục vụ Chúa Giêsu trong hành động phục vụ tha nhân.
Sau khi hoán cải, ông
Mát-thêu không đi đến một nơi xa xôi và lý tưởng nào khác, mà trở về nhà mình.
Khi trở về, ông đã không còn như trước. Cuộc gặp gỡ với Chúa Giêsu đã thay đổi
ông, biến ông thành chứng nhân đích thực cho niềm vui của Tin Mừng.
Ơn gọi của thánh
Mát-thêu
Trước khi Đức Thánh Cha
bắt đầu bài giáo lý, đoạn Tin Mừng thánh Mát-thêu (9,9-13) được công bố bằng
một số ngôn ngữ chính như Anh, Pháp, Ý, Đức, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Ả-rập, Ba
Lan:
Đức Giê-su đi
ngang qua trạm thu thuế, thì thấy một người tên là Mát-thêu đang ngồi
tại trạm. Người bảo ông: “Anh hãy theo tôi!” Ông đứng dậy đi theo Người.
Khi
Đức Giê-su đang dùng bữa tại nhà ông ấy, có nhiều người thu thuế và
tội lỗi kéo đến, cùng ăn với Người và các môn đệ. Thấy vậy, những
người Pha-ri-sêu nói với các môn đệ Người rằng: "Sao Thầy các
anh lại ăn uống với bọn thu thuế và quân tội lỗi như vậy?" Nghe thấy
thế, Đức Giê-su nói: "Người khoẻ mạnh không cần thầy thuốc,
người đau ốm mới cần. Hãy về học cho biết ý nghĩa của câu này: Ta muốn
lòng nhân chứ đâu cần lễ tế. Vì tôi không đến để kêu gọi người công chính,
mà để kêu gọi người tội lỗi."
Bài giáo lý của Đức
Thánh Cha
Anh chị em thân mến,
chào anh chị em!
Hôm nay chúng ta bắt
đầu loạt bài giáo lý mới, nói về một chủ đề cấp bách và quyết định đối với đời
sống Kitô hữu: lòng
say mê rao giảng Tin Mừng, tức là nhiệt tâm tông đồ. Đó
là một chiều kích sống còn đối với Giáo hội: cộng đoàn các môn đệ của Chúa
Giêsu thực sự được sinh ra là cộng đoàn tông đồ, truyền giáo, chứ không phải là
chiêu dụ tín đồ. Chúng ta cần phân biệt điều này ngay từ đầu: truyền giáo không
giống với chiêu dụ tín đồ.
Truyền giáo là dưỡng
khí của đời sống Kitô hữu
Chúa Thánh Thần uốn nắn
cộng đoàn thành một cộng đoàn đi ra, để nó không co cụm lại trong chính mình,
nhưng hướng đến tha nhân, là chứng nhân dễ lan tỏa của Chúa Giêsu, vươn ra
chiếu tỏa ánh sáng của Người đến tận cùng trái đất. Tuy nhiên, có thể xảy ra là
lòng nhiệt thành tông đồ, ước muốn đến với người khác bằng việc loan báo Tin
Mừng tốt lành, bị giảm sút, trở nên nguội lạnh. Đôi khi nó dường như bị co cụm
hoàn toàn. Nhưng khi đời sống Kitô hữu không còn hướng đến chân trời của việc
rao giảng Tin Mừng, của việc loan báo, thì nó trở nên ốm yếu: nó thu mình lại,
trở nên quy ngã, héo tàn. Không có lòng nhiệt thành tông đồ, đức tin trở nên
khô héo. Ngược lại, truyền giáo là dưỡng khí của đời sống Kitô hữu: nó tiếp
thêm sinh lực và thanh lọc đời sống ấy. Vậy chúng ta hãy bắt đầu cuộc hành
trình tái khám phá niềm đam mê rao giảng Tin Mừng, bắt đầu từ Kinh Thánh và
giáo huấn của Giáo hội, để kín múc lòng nhiệt thành tông đồ từ các nguồn mạch.
Sau đó chúng ta sẽ tiếp cận một số nguồn mạch sống động, một số chứng nhân đã
khơi lại niềm đam mê Tin Mừng trong Giáo hội, để họ có thể giúp chúng ta thắp
lại ngọn lửa mà Chúa Thánh Thần luôn muốn đốt cháy trong chúng ta.
Hôm nay tôi muốn bắt
đầu với một sự kiện Tin Mừng tiêu biểu mà chúng ta đã nghe: lời kêu gọi Tông đồ
Mátthêu, và chính ngài kể lại trong Tin Mừng của mình, trong đoạn Tin Mừng
chúng ta đã nghe (xem 9,9-13).
Cái nhìn của Chúa
Giêsu
Tất cả bắt đầu từ Chúa
Giêsu, Đấng “nhìn thấy” - bản văn Kinh Thánh nói – “một người”. Ít người nhìn
thấy con người thật của ông Mát-thêu: họ biết ông là người “ngồi ở trạm thu thuế”
(c. 9). Trên thực tế, ông là một người thu thuế: nghĩa là một người người thu
thuế thay cho Đế quốc Rô-ma đang chiếm đóng Palestine. Nói cách khác, ông là
một kẻ cộng tác, một kẻ phản bội nhân dân. Chúng ta có thể tưởng tượng sự khinh
bỉ của mọi người đối với ông: đó là một “kẻ thu thuế”. Nhưng, dưới con mắt của
Chúa Giê-su, Mát-thêu là một con người, với những đau khổ và điều tốt của ông.
Và trong khi có khoảng cách giữa Mát-thêu và dân của ông, thì Chúa Giê-su lại
gần ông, bởi vì mọi
người đều được Thiên Chúa yêu thương. Ngay cả người đàn ông này đáng
khinh bỉ thì Chúa cũng đến vì người này. Tin Mừng nói điều này: “Ta đến vì
những kẻ tội lỗi, không vì người công chính.” Cái nhìn của Chúa Giêsu
thật tuyệt vời, nhìn thấy người khác như là mục đích của tình yêu, là khởi đầu
của niềm đam mê rao giảng Tin Mừng. Mọi sự bắt đầu từ cái nhìn này, điều chúng
ta học được từ Chúa Giêsu.
Cái nhìn của chúng ta
Chúng ta có thể tự hỏi:
cái nhìn của chúng ta đối với người khác như thế nào? Đã bao nhiêu lần chúng ta
nhìn thấy những khiếm khuyết của họ chứ không nhìn thấy những nhu cầu của họ;
bao nhiêu lần chúng ta dán nhãn mọi người qua những gì họ làm hoặc nghĩ! Ngay
cả khi là những Kitô hữu, chúng ta cũng tự nhủ: anh ta là người của chúng ta
hay anh ta không phải là người của chúng ta? Đây không phải là cái nhìn của
Chúa Giê-su: Chúa luôn nhìn từng người với lòng thương xót và trìu mến. Và các
Kitô hữu được mời gọi làm giống Chúa Ki-tô, nhìn như Người nhìn, nhất là đối
với những người được gọi là “những kẻ xa nhà thờ, xa cộng đoàn”. Thật vậy,
trình thuật về việc kêu gọi thánh Mát-thêu kết thúc với việc Chúa Giêsu nói:
“Tôi không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi” (c.
13). Nếu mỗi người chúng ta cảm thấy mình là người công chính thì Chúa Giêsu ở xa,
nhưng Người đến gần với những giới hạn, đau khổ của chúng ta để chữa lành.
Ông Mát-thêu "đứng
dậy"
Do đó, mọi sự bắt đầu
từ cái nhìn của Chúa Giêsu: “Thấy một người”, Mát-thêu. Tiếp theo sự việc này
là một
chuyển động, được tường thuật trong đoạn thứ hai. Ông Mát-thêu đang ngồi ở
trạm thu thuế; Chúa Giêsu nói với ông, “Ông hãy theo tôi.” Và ông “đứng dậy đi
theo Người” (c. 9). Hãy lưu ý rằng văn bản nhấn mạnh rằng ông đã “đứng
dậy”. Tại sao chi tiết này rất quan trọng? Bởi vì thời đó, người ngồi là
người có quyền đối với những người khác, những người đứng trước mặt ông để lắng
nghe ông hoặc, như trong trường hợp đó, để tỏ lòng kính trọng. Nói tóm lại,
người ngồi là người có quyền lực. Điều đầu tiên Chúa Giêsu làm là tách ông
Mát-thêu ra khỏi quyền lực: từ việc ngồi để tiếp người khác, Người khiến ông
chuyển động, đi đến với người khác; không ngồi đợi người khác nhưng đi đến với
người khác. Người khiến ông rời bỏ địa vị thượng tôn để đặt ông ngang hàng với
những người anh chị em và mở ra cho ông những chân trời phục vụ.
Chúng ta có đứng dậy
đồng hành, tìm kiếm tha nhân không?
Đây là điều Chúa Kitô
làm và đây là điều căn bản đối với các Kitô hữu: chúng ta là những môn đệ của
Chúa Giêsu, chúng ta là Giáo hội, chúng ta đang ngồi đợi dân chúng đến hay
chúng ta biết đứng dậy, lên đường đồng hành với tha nhân, tìm kiếm tha nhân?
Thánh Mát-thêu bắt đầu
truyền giáo ngay từ môi trường sống
Đức Thánh Cha
trình bày suy tư thứ ba: Một cái nhìn - Chúa Giêsu nhìn thấy, một chuyển động -
ông Mát-thêu đứng dậy, và tiếp đến là một đích đến. Sau khi đứng
dậy đi theo Chúa Giê-su, ông Mát-thêu sẽ đi đâu? Chúng ta có thể tưởng tượng
rằng, sau khi đã thay đổi cuộc đời của người đàn ông đó, vị Tôn sư dẫn dắt ông
đến những cuộc gặp gỡ mới, những trải nghiệm thiêng liêng mới. Không, hoặc ít
nhất là không ngay lập tức. Đầu tiên, Chúa Giêsu đến nhà của ông; ở đó ông
Mát-thêu dọn cho Người “một bữa thịnh soạn”, “rất đông những người thu thuế”
tham dự (Lc 5,20), những người giống như ông. Ông Mát-thêu trở về với môi
trường của ông, nhưng ông trở lại đó với con người đã được biến đổi và với
Chúa Giêsu. Lòng nhiệt thành tông đồ của ông không bắt đầu ở một nơi chốn
mới, trong sáng và lý tưởng, mà là ở đó, nơi ông sống, với những người ông quen
biết.
Lời loan báo của chúng
ta bắt đầu từ hôm nay, nơi chúng ta sống
Đây là thông điệp dành
cho chúng ta: chúng ta đừng chờ đợi để trở nên hoàn thiện và chờ đợi sau khi đã
theo Chúa Giêsu một chặng đường dài mới làm chứng cho Người; lời loan báo của
chúng ta bắt đầu từ hôm nay, nơi chúng ta sống. Và nó không bắt đầu bằng việc
cố gắng thuyết phục người khác, nhưng bằng việc làm chứng mỗi ngày cho vẻ đẹp
của Tình Yêu đã nhìn chúng ta và nâng chúng ta đứng dậy; và chính vẻ đẹp này,
việc loan báo vẻ đẹp này thuyết phục người khác. Không phải chúng ta, nhưng
chính Chúa thuyết phục họ.
Giáo hội phát triển nhờ
sự thu hút
Chúng ta là những người
loan báo Chúa, chứ không loan báo về chính mình, cũng không loan báo về một
đảng phái chính trị hay một ý thức hệ. Để Chúa Giêsu tiếp xúc với con người và
để Chúa thuyết phục họ. Thật vậy, như Đức Thánh Cha Biển Đức đã dạy chúng ta,
“Giáo hội không chiêu dụ tín đồ. Nhưng đúng hơn là Giáo hội phát triển nhờ
sự thu hút” (Bài
giảng trong Thánh lễ khai mạc của Đại hội lần V của các Giám mục Châu Mỹ Latinh
và Caribê, Aparecida, 13 tháng 5 năm 2007).
Có một lần tại một nhà
thương ở Buenos Aires, các nữ tu đến làm việc ở đó nhưng vì có ít người nên các
chị không thể tiếp tục công việc ở nhà thương. Thế là một cộng đoàn các nữ tu
người Hàn Quốc đã đến và tiếp quản ngôi nhà của các nữ tu làm việc ở bệnh viện.
Ngày hôm sau các nữ tu Hàn Quốc đến thăm các bệnh nhân ở nhà thương, nhưng họ
không nói được từ tiếng Tây Ban Nha nào, họ chỉ nói tiếng Hàn Quốc, nhưng các
bệnh nhân hạnh phúc bởi vì họ nói: “Những nữ tu này tốt quá!” nhưng các nữ tu
này không nói gì mà bằng ánh nhìn họ đã nói với tôi, đã thông truyền Chúa
Giêsu. Không phải là họ nhưng là cái nhìn, cử chỉ của họ. Đây là điều thu hút,
ngược lại với việc chiêu dụ tín đồ.
Chúa Giêsu muốn chúng
ta trở nên chứng tá thu hút và vui tươi
Chứng tá thu hút và vui
tươi này chính là mục tiêu mà Chúa Giêsu muốn đưa chúng ta đến qua cái nhìn yêu
thương của Người và bằng chuyển động hướng đến tha nhân mà Chúa Thánh Thần khơi
dậy trong lòng chúng ta. Và chúng ta có thể suy nghĩ xem cái nhìn của chúng ta
có giống ánh nhìn của Chúa Giêsu để thu hút người khác, để đưa họ đến gần Giáo
hội không. Hãy suy nghĩ điều này. Cảm ơn anh chị em.
Buổi tiếp kiến kết thúc
với kinh Lạy Cha và phép lành của Đức Thánh Cha.
Hồng Thủy
Nguồn: Vatican News