LỄ THÁNH GIA
Tolstoy viết lời mở đầu cuốn sách “Anna
Karenina”: Những gia đình hạnh phúc đều giống nhau, nhưng gia đình bất hạnh thì
lại muôn màu muôn vẻ.
Vậy gia đình hạnh phúc có những điều nào
giống nhau? Thực tế cho thấy rằng, một gia đình hạnh phúc là mẹ được ưu ái, cha
được tôn trọng và con được tiếp nhận. Mẹ được chiều chuộng, gia đình càng hạnh
phúc. Cha được tôn trọng sẽ càng yêu mẹ hơn. Con cái được tiếp nhận, gia đình mới
thực sự là mái ấm. Gia đình là thế giới của mẹ, là vương quốc của cha, là khu
vườn thần tiên của con trẻ. Đây chính là hình mẫu về một mái ấm hạnh phúc.
Gia đình là tổ ấm yêu thương cho từng
thành viên. Trước ngưỡng cửa của đời sống hôn nhân gia đình, ai cũng muốn cho
mình có được một cuộc tình êm xuôi, một gia đình hạnh phúc, trên thuận dưới
hoà, con cái hiếu thảo, vợ chồng yêu thương nhau. Hôn nhân gia đình là một quyết
định và là bước ngoặt lớn trong cuộc sống con người, nên người ta đặt vào đó cả
niềm hy vọng và sự mong đợi lớn lao.
Đời sống hôn nhân gia đình có một ơn gọi
và sứ mạng cao quý trong Giáo hội và xã hội. Chúa Giêsu đã sinh ra và lớn lên
trong khung cảnh của một gia đình. Qua cuộc sống của Thánh Gia, “chúng ta hiểu
cách sống trong gia đình. Nadarét nhắc chúng ta về ý nghĩa của gia đình, về sự
hiệp thông tình yêu, vẻ đẹp đơn sơ và giản dị, tính thánh thiêng và bất khả xâm
phạm của gia đình; Nadarét làm cho chúng ta thấy gia đình là một trường học ngọt
ngào và không thể thay thế, dạy cho ta biết thế nào là chức năng tự nhiên của
gia đình đối với trật tự xã hội” (ĐTC Phaolô VI, Diễn từ tại
Nadarét)… Muốn có những con người tốt và những Kitô hữu thánh, gia đình phải
tốt và thánh thiện; muốn đổi mới đất nước, xã hội và Hội Thánh, phải bắt đầu từ
gia đình. “Gia đình là con đường của Hội Thánh” (Thánh Gioan Phaolô II, Thư
gửi các gia đình, số 2).
Lễ Thánh Gia, Giáo hội mời gọi mỗi gia
đình Công giáo hướng về gia đình Nadarét. Không phải lúc nào cũng màu hồng mà
Tin Mừng cho thấy Thánh Gia đã trải qua những lận đận lao đao vất vả giữa bao
hiểm nguy khó khăn thử thách trăm bề. Thánh Giuse khéo léo chống chèo vượt qua
tất cả và cùng với Mẹ Maria Chúa Giêsu, xây dựng mái ấm hạnh phúc.
Thánh Gia là trường dạy cầu nguyện, dạy
giáo lý, dạy lao động, dạy yêu thương đến hiến mình cho người khác, chuẩn bị
cho Chúa Giêsu gánh vác sứ vụ Chúa Cha trao phó sau này. Chúa Giêsu đã vâng phục
kỷ luật trường này, chấp nhận những vị thầy đầu tiên là cha mẹ và Người đã lớn
lên chững chạc, trưởng thành, quân bình thể xác trí tuệ, tâm linh. Chúa đã sống
học tập rèn luyện 30 năm để rao giảng 3 năm. Một năm Chúa Giêsu giảng đạo thì
10 năm Người ở với gia đình. Chúa ưu tiên và đề cao tầm quan trọng của gia đình
biết bao.
1.
Mái ấm gia đình
Có nhà hoạ sĩ kia cứ mãi mơ ước trong đời
mình sẽ vẽ được một bức tranh đẹp nhất thế giới. Nhưng anh ta không biết phải vẽ
thứ gì để bức tranh sẽ có được hình ảnh, màu sắc, và nội dung sâu đậm đáng trở
thành bức tranh tuyệt vời nhất trần gian.
Chàng đã tìm hỏi với một linh mục về điều
gì đẹp và ý nghĩa nhất. Vị linh mục trả lời ngay: “Niềm tin. Niềm tin là số một,
niềm tin sẽ nâng cao giá trị con người. Niềm tin sẽ chữa lành và biến đổi mọi sự
nên tuyệt vời.”
Chàng hoạ sĩ cũng đặt câu hỏi tương tự với
một cô gái đang bước lên xe hoa về nhà chồng. Cô gái trả lời: “Trên thế gian
này không có gì đẹp bằng tình yêu. Tình yêu là hơi thở, là sức sống, là hạnh
phúc, là tất cả. Tình yêu biến cay đắng thành ngọt ngào, đưa tiếng cười vào nơi
than khóc, đổi nghèo hèn tầm thường thành phú quí cao sang. Tình yêu thật tuyệt
vời.”
Cuối cùng người hoạ sĩ gặp một anh
thương binh vừa trở về từ tiền phương. Anh lính đã trả lời: “Hoà bình là điều đẹp
nhất trần gian. Ở đâu có chiến tranh, ở đó có đổ nát, bất hạnh, khổ đau. Ở đâu
có hoà bình, ở đó có cái đẹp.”
Ba câu nói của ba con người – vị linh mục,
cô gái sắp lấy chồng và anh thương binh trẻ – đã làm cho người hoạ sĩ phân vân:
không biết phải làm thế nào để trên bức tranh của mình có thể diễn tả cùng một
lúc niềm tin, tình yêu, và hoà bình.
Đang suy nghĩ anh về đến nhà lúc nào
không hay. Mấy đứa con anh ùa ra đón bố. Anh nhận thấy niềm tin trong ánh mắt của
các con. Anh cũng cảm được tình yêu trong chiếc hôn chân thành của người vợ. Niềm
tin của con cái và tình yêu của người vợ làm cho tâm hồn anh ta ấm áp và an
bình lạ thường. Thế rồi một ý tưởng chợt loé lên trong đầu. Anh vội ngồi xuống
khởi công vẽ tranh, và sau khi hoàn thành tác phẩm đẹp nhất thế gian, anh đã đặt
tên cho nó: “Mái Ấm Gia Đình”.
Mái ấm gia đình chính là hình ảnh xinh đẹp
và sống động nhất mà người ta có thể vẽ được về Nước Trời hay Thiên đàng ngay
trên thế gian này. Mái ấm gia đình cũng sẽ là lời chứng tá hùng hồn nhất cho sự
hiện diện của Đức Giêsu giữa dương gian.
2.
Hạnh phúc gia đình
Theo Đức cha Bùi Tuần, có ba yếu tố làm
nên hạnh phúc gia đình: Quy tụ gia đình; Lễ giáo gia đình và Tình nghĩa gia
đình.
·
Quy tụ gia đình
Gia đình là nơi con người được “ở với
nhau”. Các môn đệ đầu tiên không tìm đến với Chúa Giêsu như một vị thầy dạy học,
nhưng như “Đấng ở với” (Ga 1,38). Chúa đã mời gọi các ông, trước tiên không phải
là học một bài học, mà là xem chỗ Người ở và ở lại với Người (Ga 1,39). Cũng vậy
các thành viên trong gia đình hiện diện cho nhau với toàn vẹn cái tôi của mình,
được chấp nhận và chấp nhận người khác với toàn vẹn cái tôi ấy. Dưới ánh sáng đức
tin Kitô giáo, gia đình là nơi chốn bình an cho tâm hồn mình; “Đấng Tạo Hoá đã
đặt gia đình làm nguồn gốc và nền tảng cho xã hội con người nên gia đình trở
thành ‘tế bào đầu tiên và sống động của xã hội’ (x.Tông huấn gia đình số 42).
Quy tụ là họp mặt, là gặp nhau, là nói
chuyện với nhau, là gần gũi nhau, là chia sẻ với nhau. Quy tụ gia đình làm
nên một bầu khí ấm áp thiêng liêng. Có thể nói, mọi quy tụ gia đình, dù
thường ngày, dù bất thường, đều mang bầu khí đạo đức, có ánh sáng của đức
tin và có hương thơm của đức ái. Quy tụ gia đình như thế sẽ có
Chúa hiện diện. Nhờ có Chúa hiện diện, gia đình sẽ biết phân định điều
gì là tốt cần làm, điều gì là xấu cần tránh, nhất là trong tình hình hiện nay tốt
xấu lẫn lộn một cách quá phức tạp.
·
Lễ giáo gia đình
Lễ giáo là nghi lễ và giáo dục gia đình.
Gia đình là một cộng đoàn, một đời sống chung của những con người. Họ có những
dây liên đới với nhau. Nên cần phải có những hình thức thể hiện những dây liên
đới đó. Do vậy, mà phải được giáo dục, để có được lối sống liên đới tốt đẹp,
trong trật tự. Liên đới thấp nhất thuộc nhân bản của cộng đoàn là biết diễn
tả sự gần gũi nhau và có trách nhiệm đối với nhau. Biết siêng năng và
lương thiện làm hết sức mình, để góp phần vào việc xây dựng hạnh phúc chung gia
đình, đó là nét đẹp căn bản của lễ giáo gia đình. Biết chào kính, chào thăm,
chào hỏi, với nhiều hình thức, là một nghi lễ đơn sơ chứng tỏ con người
có giáo dục gia đình. Biết cảm ơn, biết xin lỗi cũng là những
điều lễ phép thô sơ của con người có giáo dục trong cộng đoàn. Biết
kính trên nhường dưới cũng là một biểu hiện lễ phép của nền giáo dục
liên đới. Biết sống chân thành và trung thành trong các liên đới
gia đình cũng là một giá trị của con người có giáo dục gia đình.
·
Tình nghĩa gia đình
Tình nghĩa gia đình cần được vun trồng,
cần được chăm sóc, cần được xây dựng với những tình tiết nhỏ. Người tình
nghĩa đích thực là người biết xót thương như người Samari đó. Chúng ta chỉ có
được một cách đích thực bằng tấm lòng bén nhạy và giàu tình xót thương với những
tình tiết nhỏ, do trực giác đạo đức hơn là do lý luận.
3.
Tình yêu gia đình
“Hôn nhân gia đình vốn là hình ảnh tiêu
biểu của tình yêu. Những áp lực của đời sống xã hội đang làm rúng động tận nền
tảng của đời sống gia đình, làm biến dạng ý nghĩa chân thực của tình yêu. Không
kể những đổ vỡ trong đời sống gia đình, trên thế giới ngày nay còn xuất hiện và
đang lây lan những mẫu gia đình kỳ lạ, gia đình đồng tính, gia đình tạm thời,
gia đình ba hoặc bốn vợ/chồng…Kitô giáo không chấp nhận những mẫu gia đình kỳ lạ
ấy, không phải chỉ chúng khác lạ, nhưng vì chúng phá vỡ ý nghĩa đích thực của
tình yêu”. (x. Gia đình kitô hữu trước những thách đố thời đại, Nội san chia sẻ
số 76).
Ngày nay, trong xã hội tiêu thụ, vì bận
rộn với công việc kiếm tiền, một số cha mẹ không gần gũi, không dành thời giờ
cho con cái. Vì thế, chúng cảm thấy bị bỏ rơi, thiếu tình thương. Theo mức độ,
con cái sẽ lâm bệnh chán nãn, buồn phiền, không thích học nữa, lỳ lợm, xấc láo,
ích kỷ, vô cảm, đua đòi thiếu suy nghĩ.Một số phụ huynh chỉ mong con mình học
giỏi, thành đạt, kiếm được nhiều tiền. Họ ít quan tâm đến đời sống đạo đức của
con, không lo giáo dục đức tin cho con. Có cha mẹ quan niệm, lo cho con được
Xưng Tội, Rước Lễ, Thêm Sức là đủ rồi; vì thế có những em sau khi Thêm Sức là bỏ
nhà thờ. Sự đa dạng của vi tính và internet quá hấp dẫn lôi kéo con cái chúng
ta ra khỏi thực tế và lao vào thế giới ảo, lối sống ảo. Lối sống hiện đại cũng
dễ đánh mất bầu khí mái ấm. Mỗi người có một phòng riêng, một thế giới riêng
nên mọi người ít quan tâm đến nhau, ít giúp đỡ nhau.
Các bậc phụ huynh xin hãy nhớ, sức
mạnh của sự quy tụ các thành viên trong tình nghĩa và với lễ giáo gia phong sẽ làm
thành mái ấm gia đình cao quý. Chính đức tin và tình yêu từ mái ấm sẽ làm trổ
sinh hoa trái cho đời sống gia đình.
Ở các nước Âu Mỹ, có một câu ngạn ngữ nổi
tiếng nhà nhà đều biết: “Happy wife happy life”, nghĩa là “Vợ vui lòng, cuộc sống
vui vẻ”. Câu này nên trở thành kim chỉ nam của mỗi một ông chồng. Một người phụ
nữ được chiều chuộng sẽ rất rạng rỡ, ấm áp, mềm mại như ngọc. Một người đàn ông
được tôn trọng sẽ có thần thái, phong độ ngời ngời. Chồng càng yêu thương vợ, vợ
lại càng tôn trọng chồng. Vợ càng tôn trọng chồng, chồng lại càng yêu thương vợ.
Tình cảm hài hoà, cha mẹ tôn trọng ý nguyện của con cái, quan tâm và tán dương
con cái, gia đình thật hạnh phúc, chan hòa niềm vui tình yêu.
Đức Thánh Cha Phanxicô nói : “Niềm vui của
tình yêu trong đời sống của các gia đình cũng là niềm vui của Hội Thánh” (Tông
huấn Niềm vui tình yêu, số 1).
Theo gương Thánh Gia, mỗi gia đình hãy nỗ
lực thực thi lời mời gọi của HĐGMVN : “Ngày nay, dù phải đối diện
với nhiều lo toan trong cuộc sống, xin anh chị em cố gắng duy trì và phát huy
truyền thống tốt đẹp của gia đình Công Giáo”. Hạnh phúc gia đình khởi
đi từ tình yêu, niềm tin và hoà bình. Gia đình sẽ là “vườn ươm” các nhân đức,
là “nơi đào tạo” nhân bản và tâm linh cho con cái, để trở thành một Hội Thánh tại
gia.
Lm Giuse Nguyễn Hữu An
Nguồn:
GP Cần Thơ